Het zal je overkomen: dat je als enthousiaste jonge MBO-student op zoek gaat naar mooie stageplek en je krijgt de ene afwijzing na de andere. Je begrijpt er niks van want je hebt toch alles in huis: de juiste opleiding, je bent leergierig en enorm gemotiveerd om hard aan de slag te gaan.
Met enige regelmaat verschijnen onderzoeken die laten zien dat het voor MBO-studenten met een niet-westerse migratieachtergrond (veel) lastiger is om een stageplek te vinden, waarbij stagediscriminatie (mogelijk) een rol speelt. Terwijl ze die stage natuurlijk wel nodig hebben om hun opleiding voort te zetten of af te ronden. En niets is zo demotiverend dan om te worden afgewezen zonder dat duidelijk is waarom. En als er het vermoeden van discriminatie is, dan heeft dat voor de student in kwestie nog veel grotere gevolgen.
Vaker solliciteren
Uit onderzoek van ROA blijkt dat bijna 70% van de mbo-studenten met een Nederlandse achtergrond na één keer solliciteren een stageplek vindt. Bij mbo-studenten met een niet-westerse migratieachtergrond geldt dat voor bijna 50%. Logisch gevolg is dat die laatste categorie vaker moet solliciteren om een stageplek te vinden: 24% moet vaker dan vier keer solliciteren, 8,5% vaker dan tien keer. Voor leerlingen met een Nederlandse achtergrond liggen die percentages een stuk lager: respectievelijk 11% en 3% (Min. OCW, 2018).
Harde cijfers over de mate waarin stagediscriminatie van MBO-studenten voorkomt, zijn er (verder) niet. Jongeren melden vermoedens van of aantoonbare discriminatie ook maar zelden, omdat ze denken dat het toch geen zin heeft. Of ze weten niet goed waar ze met hun problemen of meldingen terechtkunnen.
Samen bestrijden
Dankzij stages leren mbo-studenten hun talenten verder ontdekken en ontwikkelen en vaak ook is de stage een opstap naar een eerste baan. Elke mbo-student verdient daarom een eerlijk kans op een passende stageplek. Bovendien: op het mbo zitten de vakmensen van toekomst. Die hebben we hard nodig, jij ook.
Stagediscriminatie – bewust of onbewust – is onaanvaardbaar. Het is een probleem dat we met alle betrokken partijen samen aanpakken: ministerie van OCW, bedrijven, mbo-instellingen en SBB, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven waarin VNO-NCW en MKB-Nederland en de MBO-raad vertegenwoordigd zijn. Met SBB starten we later dit jaar een eigen campagne om stagediscriminatie onder de aandacht te brengen en tegen te gaan.
Meldpunt stagediscriminatie
Bij SBB is er sinds 2018 een meldpunt, waar studenten en stagiairs die het vermoeden hebben dat zij te maken hebben met discriminatie – bij het vinden van een stageplek of eenmaal aan de slag in het leerbedrijf – terecht kunnen.
SBB pakt meldingen actief op, met als zwaarste sanctie het intrekken van de erkenning als leerbedrijf. Samen met de betrokken school zoekt SBB voor de getroffen student zo nodig naar een vervangende stageplek.
Jouw rol als leerbedrijf
In het middelbaar beroepsonderwijs zijn dagelijks 250.000 leerbedrijven actief met het opleiden van studenten in de beroepspraktijk. Voorwaarde voor de erkenning om studenten te mogen opleiden, is dat leerbedrijven hen een fysiek en sociaal veilige leeromgeving bieden.
Als leerbedrijf is het belangrijk dat je oog hebt voor het individu: de ambitie, de vaardigheden en het talent van elke student. En dat je je realiseert dat je met jongeren te maken hebt. Mensen die nog volop in ontwikkeling zijn. Laat je dus niet te snel afschrikken door de manier waarop je kandidaat-leerling zich bijvoorbeeld uitdrukt of presenteert. Bedenk daarbij ook dat hij of zij misschien nooit eerder een bedrijf van binnen heeft gezien en niet helemaal bekend is hoe het er in bedrijven aan toe gaat. Probeer er in elk geval zo open mogelijk in te staan en focus op wat er echt toe doet. Beoordeel en selecteer zo objectief mogelijk. En één slechte ervaring wil niet zeggen dat het bij ‘de volgende’ dan ook wel mis zal gaan.
Lees hier het verhaal en de ervaringen van een aantal ondernemers met leerbedrijven, die eerlijk toegeven dat ook zij hun vooroordelen hebben gehad, maar die inmiddels ook voorbij zijn.
Natuurlijk mag je als leerbedrijf bepaalde zaken verwachten van je stagiair, zoals op tijd komen, bepaalde omgangsvormen et cetera. Wees daar vanaf de eerste dag duidelijk over. Bij elke arbeidsrelatie is het van belang om verwachtingen duidelijk naar elkaar te communiceren. Voor een stagiair zal dat – zeker in het begin – soms best lastig zijn want het is immers allemaal nieuw. Zorg er daarom voor dat:
- Je de stagiair ruimte biedt om feedback te geven;
- Er begrip is bij de stagebegeleider vanuit school en de student zich gehoord voelt;
- Er een goede relatie is tussen de begeleider op het werk en de stagebegeleider op school, en er vertrouwen is dat de zorgen en onzekerheden van een stagiair besproken worden.
Grappen en opmerkingen
Elders op deze website lees je meer over het belang van diversiteit en hoe je bewust diversiteitsbeleid voert. Op papier is het vaak makkelijker dan in de praktijk. Jij kunt het als ondernemer zelf nog zo fantastisch doen, maar wees alert op wat er ‘op de werkvloer’ zelf gebeurt, zeker met jonge stagiairs die misschien nog niet zo goed voor zichzelf kunnen opkomen en kwetsbaarder zijn. Bepaalde opmerkingen en zogenaamde grapjes kunnen gewoon niet en kunnen zeker op jonge mensen impact hebben. Zoals:
- ‘Wat spreek jij goed Nederlands zeg, dat had ik nooit verwacht’
- ‘Eindelijk, een Marokkaan die hard werkt!’
- ‘Je bent Antilliaan? Wel op tijd komen hè…’
Gebeurt dit soort dingen wel, ga dan het gesprek aan en breng bewustwording binnen je bedrijf op gang. Sommige ‘grapjes’ maken mensen bijna achteloos, gebaseerd op vooroordelen en zonder erbij stil te staan hoe die op de ander overkomen. Als het gebeurt, maak daar werk van.
Nuttige links voor meer informatie:
Kenniscentrum Integratie & Samenleving (KIS) – Stagediscriminatie
